Co możesz zrobić, jeżeli Twoja sprawa sądowa trwa za długo? Jak uzyskać odszkodowanie za przewlekłość postępowania?
Kiedy Twoja sprawa trafia do Sądu, chciałbyś jej szybkiego rozstrzygnięcia. Oczywiście są spory sądowe, które trwają wiele lat. Dzieje się tak dlatego, że są złożone i skomplikowane prawnie. Załóżmy, że Twoja sprawa nie należy do kategorii tych trudnych. Pomimo tego masz wrażenie, że postępowanie prowadzone jest opieszale i przewlekle. Być może naruszone zostało Twoje prawo do terminowego rozpoznania sprawy.
Kiedy mamy do czynienia z przewlekłością postępowania?
Bez wątpienia masz prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Proces powinien trwać tylko tyle, aby wyjaśnić istotne okoliczności faktyczne i prawne. W przeciwnym razie dochodzi do przewlekłości postępowania.
Godne uwagi jest orzecznictwo Sądu Najwyższego. Przepisy ustawy o skardze nie precyzują jaki czas to nieuzasadniona zwłoka. Sąd powinien wydać jednak rozstrzygnięcie we właściwym czasie. Należy ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez Sąd. Należy się odnieść do okoliczności konkretnej sprawy. Sąd nie może podejmować decyzji z opóźnieniem lub wadliwych. Postanowienie z 22 czerwca 2016 r. sygn. akt III CSP 1/16.
Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie rozstrzygał sprawy przeciwko Polsce. Trybunał uznał, że przewlekłość postępowania to w Polsce problem systemowy. Zauważa się rażącą bezczynności w podejmowaniu czynności procesowych. Sądy w sposób niewłaściwy dyscyplinują biegłych sądowych. Biegli regularnie nie dostosowują się do terminów sporządzenia opinii. Sądy przyznają zbyt niskie zadośćuczynienia za przewlekłość postępowań.
Trybunał uznał, że praktyka ukształtowana w Polsce jest sprzeczna ze standardami wypracowanymi przez ETPC.
W orzecznictwie krajowym. Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 22 marca 2007 r. (II S 1/07), wskazał, że do przewlekłości postępowania dochodzi, gdy:
– jest ono długotrwałe,
– prowadzone jest rozwlekle
– trwa ponad konieczność wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych
Przewlekłość postępowania nie jest zależna wprost od długości procesu. Twoja sprawa może trwać zatem długo. Ważne, żeby Sąd podejmował właściwe czynności. Nie ma wówczas przewlekłości postępowania.
Co ciekawe, znaczny wpływ spraw oraz problemy kadrowe nie mogą usprawiedliwiać przewlekłości postępowania.
Do przewlekłości postępowania dochodzi gdy:
- Sąd jest bezczynny
- czynności podejmowane przez Sąd są nieefektywne
- podejmowane przez Sąd czynności są pozorne
- Sąd podejmuje zbędne lub błędne czynności.
Kto może wnieść skargę na przewlekłość postępowania cywilnego?
Skarga na przewlekłość w postępowaniu cywilnym przysługuje:
- stronie, czyli powodowi i pozwanemu,
- interwenientowi ubocznemu,
- uczestnikowi postępowania,
Jak przebiega procedura wniesienia skargi?
Skargę składamy do Sądu, przed którym toczy się postępowanie. Należy ją wnieść jeszcze w trakcie postępowania. Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest Sąd przełożony. Sąd rozpoznaje skargę w składzie trzech sędziów. W terminie dwóch miesięcy, od daty złożenia skargi.
Opłata od skargi na przewlekłość postępowania wynosi 200 zł.
Skarga powinna zawierać:
- żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy
- przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie
- żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę podjęcia odpowiednich czynności
- zasądzenia pieniężnej od 2 000 do 20 000 złotych.
Masz także prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia na zasadach ogólnych. Możesz dochodzić naprawienia szkody od Skarbu Państwa w odrębnym postępowaniu na podstawie art. 417 k.c.
