Oszustwo i wyłudzenie pieniędzy – co to za przestępstwo i jak się bronić (art 286 kk)

Adwokat Wrocław 9 Porady prawne prawo karne 9 Oszustwo i wyłudzenie pieniędzy – co to za przestępstwo i jak się bronić (art 286 kk)

utworzone przez | gru 12, 2023 | Porady prawne prawo karne

Phishing, SCAM, kradzież tożsamości. Obecnie oszuści stosują coraz więcej sprytnych sposobów na oszustwo i wyłudzenie pieniędzy, danych i informacji. Wykorzystują rozwój technologii oraz ludzką niewiedzę i naiwność. Na czym dokładnie polega przestępstwo oszustwa? Na co uważać, żeby nie paść ofiarą oszustów? Co robić, gdy ktoś wyłudził od nas pieniądze? I z jaką karą muszą liczyć się oszuści?

  • Oszustwo polega na tym, że przestępca wprowadza w błąd drugą osobę w celu zyskania korzyści majątkowej.
  • Sąd orzeka karę za oszustwo w wymiarze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. 
  • Karę za oszustwo sąd może podwyższyć do 10 lat. 
  • W wypadku mniejszej wagi Sąd może wymierzyć też karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przestępstwo oszustwa według art 286 kodeksu karnego

Oszustwo i wyłudzenie pieniędzy reguluje art 286 kodeksu karnego.  Oszustwo polega na tym, że przestępca wprowadza w błąd drugą osobę w celu zyskania korzyści majątkowej. Oszuści mogą także narazić tę osobę na straty materialne (np. brak oczekiwanego zysku). Oszust może w tym celu po prostu wprowadzić drugą stronę w błąd (skłamać). Przykłady takiego działania:

  • Ktoś obiecuje, że wyśle towar po jego opłaceniu, a tego nie robi.
  • Ktoś sprzedaje nieruchomość, twierdząc, że jest jej jedynym właścicielem.
  • Ktoś odszywa się pod pracownika banku, żeby wyłudzić dane pozwalające włamać się na konto.  

Oszust może też wykorzystać błędny osąd, niewiedzę lub niezdolność ofiary do podejmowania decyzji. Przykłady takiego działania:

  • Osoba namawia kogoś, kto nie ma wiedzy finansowej, żeby zainwestował pieniądze bez szans na zysk.
  • Osoba namawia kogoś, kto jest pod wpływem alkoholu czy środków odurzających, do przekazania mu pieniędzy.
  • Osoba wzbudza w ofierze przekonanie, że jest osobą godną zaufania i namawia go do przekazania pieniędzy.

Art 286 kk wyróżnia także oszustwo pokradzieżowe. Takie przestępstwo polega ono na tym, że ktoś żąda zapłaty za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.  Oszustwo pokradzieżowe to też żądanie zapłaty za informacje, gdzie znajduje się skradziony przedmiot lub kto go ukradł. 

Warto podkreślić, że oszustwo nie musi dotyczyć wyłącznie mienia, które jest własnością ofiary. Wystarczy, że ofiara ma prawo do rozporządzania mieniem, np. na mocy pełnomocnictwa czy pełnionej funkcji zawodowej. 

Może cię zainteresować także:

Czy każde wprowadzenie w błąd to przestępstwo oszustwa?

Oczywiście nie każde wprowadzenie w błąd zostanie uznane w sądzie za przestępstwo oszustwa czy wyłudzenie pieniędzy. Nawet jeśli ta osoba poniosła stratę materialną. Zgodnie z artykułem kodeksu karnego za przestępstwo będzie uznane działanie, gdy ktoś:

  • Z pełną świadomością chce oszukać drugą osobę
  • Zdaje sobie w pełni sprawę, że naraża drugą stronę na utratę mienia.

Zamiar oszustwa musi towarzyszyć sprawy już w trakcie działania. Jeśli osoba nie mogła wiedzieć, że wprowadza w błąd drugą stronę, Sąd nie uzna takiego działania za oszustwo. 

Wyłudzone pieniądze i dane – co grozi za oszustwo?

Karę za przestępstwo oszustwa oraz wyłudzenia określa także z art 286 kk. Wymiar kary za oszustwo to pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jednak kara ta może podwyższona. Jeśli działanie oszusta dotyczy mienia znacznej wartości (powyżej 200 tys. zł) lub o szczególnym znaczeniu dla kulturysprawcy grozi kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Sąd oprócz lat pozbawienia wolności, może także orzec naprawienie (w całości lub w części) wyrządzonej szkody.

Sąd może jednak uznać dane oszustwo za przestępstwo mniejszej wagi. Wtedy obniży wymiar kary wskazany w art 286 kk. Kara za przestępstwo to w tym przypadku kara grzywny, ograniczenia wolności do 2 lat lub pozbawienia wolności do 2 lat. Kiedy oszustwo będzie przypadkiem mniejszej wagi? Może o tym zadecydować fakt, że podczas działania oszusta:

  • Pokrzywdzony poniósł niewielką stratę.
  • Sprawca uznał swoją winę.
  • Sprawca zobowiązał się do naprawienia wyrządzonej szkody.

W niektórych przypadkach sąd może nawet zupełnie odstąpić od wymierzenia kary pozbawienia wolności czy grzywny. Na przykład w sytuacji, gdy sprawca zobowiąże się oddać pokrzywdzonej stronie całą kwotę pieniędzy, jaką wyłudził. 

Jak działają oszuści w sieci

Na szeroką skalę oszuści działają w sieci. To najpopularniejszy rodzaj oszustwa. Wyłudzenie dotyczy nie tylko bezpośrednio pieniędzy, ale także informacji czy danych osobowych. Do wyłudzeń oszuści używają komunikacji na Facebooku, WhatsAppie czy popularnych portali aukcyjnych. Oszuści internetowi są trudni do ustalenia i złapania. Dlatego warto mieć świadomość, na jakiego rodzaju przestępstwa możemy trafić w sieci.

  1. Phishing. Tu oszuści podszywają się pod zaufaną instytucję (np. bank, sklep internetowy). Pozwala im to na wyłudzenie danych – haseł, numerów kont bankowych, danych karty kredytowej.
  2. Scam. Oszust manipuluje drugą stroną, żeby wzbudzić jej zaufanie i sterować jej wyborami. Nakłania na przykład do powierzenia pieniędzy, danych osobowych czy ważnych informacji. Oszuści wykorzystują tu często portale randkowe.
  3. Tech support scam. Odmiana scamu. Polega na udawaniu pracownika pomocy technicznej w celu uzyskania dostępu do komputera ofiary lub wyłudzenia opłaty za fikcyjne usługi.
  4. Ransomware. Ten typ przestępstwa polega na zainfekowaniu komputera złośliwym oprogramowaniem, które szyfruje jej pliki. Oszust następnie żądaniu okupu w zamian za odblokowanie danych.
  5. Fałszywe strony internetowe. Oszuści tworzą fałszywe strony banków czy formularzy przelewów, które do złudzenia przypominają autentyczne. W ten sposób zyskują  dostęp do poufnych danych lub pieniądze są przelewane bezpośrednio na ich konto. 
  6. Kradzież tożsamości. Sprawca kradnie dostęp do danych osobowych ofiary (np. imię i nazwisko, numer dowodu osobistego, adres zamieszkania). Za ich pomocą danych np. bierze kredyt czy przelewa w banku pieniądze na inne konto. 
  7. Spoofing. Przestępstwo polega na podszywaniu się pod inny adres IP lub adres e-mail w celu uzyskania poufnych danych.
  8. Auction fraud. Przestępstwopolega na oszukaniu ofiary podczas internetowej aukcji. Może to być fałszywe przedstawienie towaru, niezapłacenie za sprzedany przedmiot lub odmowa jego dostarczenia.

Przestępstwo oszustwa i wyłudzenie – pomoc Adwokata

Jeśli jesteś osobą, która padała ofiarą oszustwa, niezwłocznie podejmij działania. Zgłoś zdarzenie natychmiast na policję. Podaj wszystkie okoliczności popełnienia przestępstwa i wszelkie informacje, które pomogą w ustaleniu tożsamości oszusta. Jeśli jesteś ofiarą przejęcia pieniędzy z konta lub wyłudzenia danych, zablokuj karty płatnicze. Poinformuj też swój bank lub inną instytucję odpowiedzialną za przechowywanie danych.

Ktoś oskarżył Cię o popełnienie przestępstwa oszustwa czy wyłudzenia pieniędzy? Możesz się bronić. Zadbaj o wsparcie adwokata doświadczonego w sprawach karnych. Pomoże Ci przygotować linię obrony w celu uzyskania jak najniższego wymiaru kary, a nawet umorzenia postępowania. Skontaktuj się z naszą kancelarią.

Czy ten post był przydatny?

Oceń:

Średnia ocena 4.8 / 5. Liczba głosów: 5

Może cię zainteresować także:

Autor: Adwokat Ewa Anczewska

Wspólnik Kancelarii Adwokackiej Anczewska i Puńko we Wrocławiu. Jako adwokat specjalizuje się w prawie cywilnym (ze szczególnym uwzględnieniem prawa ochrony konsumentów), prawie rodzinnym oraz karnym. Klienci cenią ja za szeroką wiedzę prawną, a także cierpliwość i zdecydowaną postawę podczas rozpraw sądowych.