Sprawy o alimenty potrafią ciągnąć się miesiącami, a potrzeby dziecka czy innej osoby uprawnionej do alimentacji istnieją tu i teraz. Dlatego przepisy postępowania cywilnego przewidują instytucję zabezpieczenia alimentów. Pozwala ona szybko uzyskać środki na czas trwania postępowania sądowego.
W tym artykule wyjaśniam, czym jest zabezpieczenie alimentów, jak złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów i dlaczego uzyskanie takiego zabezpieczenia może być kluczowe w wielu sprawach rodzinnych.
Czego dowiesz się z artykułu?
Czym jest zabezpieczenie alimentów?
Zabezpieczenie alimentów polega na tymczasowym rozstrzygnięciu, którego celem jest zapewnienie środków utrzymania dla osoby uprawnionej (np. dziecka lub małżonka) na czas trwania sprawy sądowej o alimenty lub rozwód. Jest to bardzo ważny mechanizm, ponieważ postępowanie sądowe może trwać wiele miesięcy, a nawet latami i tym czasie potrzeby uprawnionego muszą być zaspokajane.
Podstawę prawną wniosku stanowi art. 730 § 1 kpc. w zw. z art. 753 § 1 kpc. , który mówi, że zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych polega na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy. W praktyce jednak częściej możemy spotkać zabezpieczenie okresowe (miesięczne).
Podstawę zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Oznacza to, iż strona występująca z wnioskiem o zabezpieczenie nie ma obowiązku wykazania, że jego brak utrudni bądź uniemożliwi osiągnięcie celu postępowania lub wykonania orzeczenia, które w sprawie zapadnie. Jest to odstępstwo od wyrażonej w art. 731 k.p.c. zasady, że zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia.
Kto i jak może złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów?
Z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia alimentów może wystąpić każda ze stron postępowania. Zazwyczaj z takim wnioskiem występuje strona w sprawie o rozwód lub w sprawach alimentacyjnym.
Wniosek może być zatem złożony razem z pozwem o alimenty, pozwem o rozwód albo jako osobny akt przed wszczęciem postępowania – wówczas sąd wyznaczy termin na złożenie pozwu, a jego niewniesienie skutkować będzie oddaleniem wniosku.
Co ważne, wniosek o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych może być złożony także w trakcie postępowania. Napostanowieniu sądu nadawana jest z urzędu klauzula wykonalności. To oznacza, że od momentu otrzymania postanowienia możliwe jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Wniosek można złożyć do sądu pierwszej instancji właściwego dla miejsca zamieszkania uprawnionego lub zobowiązanego, w którym toczy się lub będzie się toczyć sprawa o alimenty lub rozwód.
Może cię zainteresować także
Co powinien zawierać wniosek o udzielenie zabezpieczenia alimentacyjnego?
Aby wniosek został uznany za prawidłowy, musi spełniać wszelkie wymogi formalne. Innymi słowy, musi być poprawnie sformułowany i zawierać niezbędne dane oraz elementy uzasadniające. Istotne są m.in.:
- Wskazanie właściwego Sądu: nazwa i adres sądu
- Oznaczenie stron sprawy: dane wnioskodawcy i osoby zobowiązanej do alimentów;
- Oznaczenie rodzaju pisma: wyraźne oznaczenie, że jest to wniosek o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych;
- Żądana kwota zabezpieczenia: określenie wysokości zabezpieczenia (np. 600 zł miesięcznie) wraz z uzasadnieniem, z czego wynika dana kwota (np. wyżywienie, odzież, szkolne wydatki, mieszkanie itd.);
- Określenie sposobu zabezpieczenia: wskazanie, w jaki sposób alimenty mają być płacone (np. przelewem co miesiąc do 10. dnia miesiąca na konto matki dziecka);
- Okoliczności uzasadniające istnienie roszczenia: np. dokumenty potwierdzające pokrewieństwo czy stan faktyczny (w sprawach o alimenty na rzecz małoletniego – odniesienie do art. 133 § 1 k.r.o., przewidującego obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka niezdolnego do samodzielnego utrzymania);
- Załączniki i kopie pisma: wykaz dowodów (np. zestawienia wydatków, umowy, wyciągi bankowe), odpis wniosku dla drugiej strony oraz podpis wnioskodawcy.
Wniosek o zabezpieczenie alimentów jest wolny od opłat sądowych, a sąd powinien rozpoznać go niezwłocznie – zwykle w ciągu tygodnia od wpływu. Pamiętaj jednak, że jest to termin instrukcyjny, a to oznacza, że Sąd postanowienie o zabezpieczeniu alimentów może wydać dużo później. Zdarzają się sytuację, ze trzeba wysłać do Sądu wniosek o nadanie sprawie biegu.
Postanowienie Sądu o zabezpieczeniu alimentów – co należy wiedzieć?
Postanowienie o zabezpieczeniu alimentów ma charakter procesowy i służy temu, aby dziecko nie pozostawało bez środków do życia w czasie trwania sprawy sądowej. Sąd wskazuje w nim obowiązek zapłaty okresowo określonej sumy pieniężnej, którą jeden z rodziców ma uiszczać na rzecz dziecka. W treści postanowienia znajdziemy także dokładne oznaczenie stron, sygnaturę sprawy oraz termin, od którego zabezpieczenie obowiązuje.
Takie rozstrzygnięcie stanowi podstawę do egzekucji, jeśli rodzic zobowiązany do płacenia alimentów nie wywiązuje się z obowiązku. Dzięki temu zabezpieczenie nie jest jedynie formalnym zapisem, ale realnym narzędziem ochrony interesów dziecka.
Natychmiastowa wykonalność zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych – co oznacza w praktyce?
Dla osoby uprawnionej do alimentów, najczęściej dziecka lub drugiego rodzica, jest to gwarancja szybkiego wsparcia w trudnej sytuacji. Bez natychmiastowej wykonalności, oczekiwanie na prawomocny wyrok mogłoby trwać miesiącami, a nawet latami. Natomiast dla zobowiązanego do płacenia alimentów, oznacza to konieczność niezwłocznego realizowania postanowienia sądu. Nawet jeśli zaskarży on orzeczenie, musi płacić wyznaczoną kwotę aż do momentu ewentualnego uchylenia zabezpieczenia przez sąd.
Po złożeniu wniosku o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych, Sąd podejmuje decyzję. Jeśli wniosek zostanie uwzględniony, sąd wydaje postanowienie o zabezpieczeniu na czas trwania procesu. W orzeczeniu Sąd określa kwotę i termin płatności. To postanowienie jest natychmiastowo wykonalne. Jeśli zobowiązany nie spełnia obowiązku dobrowolnie, uprawniony może od razu złożyć wniosek do komornika o jego egzekucję alimentów.
Wniosek o uzasadnienie postanowienia Sądu
Po wydaniu postanowienia stronom przysługuje prawo złożenia wniosku o uzasadnienie. Taki wniosek należy złożyć w terminie tygodnia (7 dni) od dnia ogłoszenia postanowienia lub doręczenia jego odpisu. Uzasadnienie pozwala dokładnie poznać motywy rozstrzygnięcia sądu – jakie potrzeby dziecka i możliwości zarobkowe rodzica zostały wzięte pod uwagę oraz dlaczego określono właśnie taką kwotę.
Uzyskanie uzasadnienia jest niezbędne, jeśli planuje się złożenie zażalenia na postanowienie. Dzięki temu strona niezadowolona z rozstrzygnięcia może podjąć dalsze działania procesowe i skuteczniej dochodzić swoich racji
Wniosek o uzasadnienie jest zwolniony od opłaty sądowej, jeżeli składasz go w imieniu małoletnich dzieci lub jesteś osobą uprawnioną. Z kolei wniosek strony zobowiązanej do płacenia alimentów podlega opłacie w wysokości 100 zł.
Zażalenie na postanowienie o zabezpieczeniu alimentów
Postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia Sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym. Wyjątkiem jest rozpoznawanie wniosku o: uchylenie lub ograniczenie, gdzie uprzednio udzielonego zabezpieczenia, gdzie konieczne jest wyznaczenie rozprawy.
Sąd nie ma zatem obowiązku wysłuchania drugiej strony przed wydaniem orzeczenia. Często więc osoba zobowiązania do świadczenia nie wie, że toczy się przeciwko niej postępowanie.
Postanowienie o zabezpieczeniu świadczenia alimentacyjnego jest doręczane obu stronom postępowania. Na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie. Wcześniej jednak, należy złożyć wniosek o uzasadnienie. W przeciwnym razie nie będziesz mógł skorzystać z tego prawa.
Ważna informacja. Jeżeli sąd w całości (w 100%) przychylił się do stanowiska powoda przy wydaniu postanowienia o zabezpieczeniu, to nie trzeba składać wniosku o uzasadnienie, aby wnieść zażalenie. W takiej sytuacji zażalenie można złożyć od razu.
Należy pamiętać, że złożenie zażalenia na postanowienie o zabezpieczeniu alimentów nie wstrzymuje wykonalności tego postanowienia. Oznacza to, że osoba zobowiązana do płacenia alimentów musi je płacić, pomimo że złożyła na postanowienie zażalenie i czeka na jego rozpatrzenie.
Jaka jest opłata za zażalenie na zabezpieczenie alimentów ?
Od zażalenia na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia alimentów nie uiszcza się opłaty sądowej. Wynika to z art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – w sprawach o alimenty strona dochodząca alimentów (a także strona wnosząca środek odwoławczy dotyczący alimentów, np. zażalenie na zabezpieczenie) jest zwolniona z kosztów sądowych z mocy prawa.
Źródło:https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/koszty-sadowe-w-sprawach-cywilnych-17216873/art-96
Pozwany nie jest automatycznie zwolniony z opłaty sądowej, bo zwolnienie dotyczy głównie osoby dochodzącej alimentów (czyli powoda w sprawie o alimenty). Opłata od zażalenia w takich wynosi 30 zł. W praktyce, nie musisz jej już ponosić. Jest ona jednak „pobierana” z tej kwoty 100 zł, którą zapłaciłeś za uzasadnienie postanowienia
Przykład praktyczny:
- Strona wniosła wniosek o uzasadnienie postanowienia i zapłaciła 100 zł.
- Po otrzymaniu uzasadnienia składa zażalenie.
- Opłata od zażalenia jest odliczana od wcześniej uiszczonych 100 zł.
- Jeśli zażalenie jest w całości, nic dodatkowego nie trzeba dopłacać.
Innymi słowy – płacisz raz, a kwota wniosku o uzasadnienie pokrywa też ewentualne zażalenie.
Może Cię zainteresować także: Obniżenie alimentów
