Długie postępowanie sądowe w sprawie o alimenty może narazić na problemy finansowe, osobę ubiegającą się o środki do życia. Warto zatem pomyśleć o zabezpieczeniu roszczeń alimentacyjnych, które jest formą tymczasowej ochrony finansowej na czas trwania sprawy.
Czym jest zabezpieczenie alimentów?
Podstawę prawną wniosku stanowi art. 730 § 1 kpc. w zw. z art. 753 § 1 kpc.
Zabezpieczenie alimentów stanowi formę tymczasowej ochrony finansowej na czas trwania postępowania.
Zgodnie z art. 753 Kodeksu Postępowania Cywilnego zabezpieczenie to może mieć formę jednorazowej lub okresowej zapłaty określonej sumy pieniędzy.
W praktyce jednak częściej możemy spotkać zabezpieczenie okresowe (miesięczne).
Podstawę zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego stanowi uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Oznacza to, iż strona występująca z wnioskiem o zabezpieczenie nie ma obowiązku wykazania, iż jego brak utrudni bądź uniemożliwi osiągnięcie celu postępowania lub wykonanie orzeczenia, które w sprawie zapadnie.
Jest to odstępstwo od wyrażonej w art. 731 k.p.c. zasady, że zabezpieczenie roszczeń nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia.
Ponadto w sprawach o alimenty nie wymaga się dla uwzględnienia wniosku o zabezpieczenie, aby wierzyciel uprawdopodobnił, że brak zabezpieczenia pozbawiłby go zaspokojenia.
Z żądaniem udzielenia zabezpieczenia alimentów może wystąpić każda ze stron postępowania, a postanowieniu sądu w tej sprawie nadawana jest z urzędu klauzula wykonalności, co skutkuje tym, iż od momentu otrzymania postanowienia możliwe jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Może cię zainteresować także:
Jak ubiegać się o zabezpieczenie alimentów?
Żądanie o zabezpieczenie alimentacyjne może zostać wniesione zarówno na piśmie, jak i w formie ustnej – do protokołu.
Wniosek o zabezpieczenie alimentów należy złożyć do sądu pierwszej instancji, w którym toczy się bądź będzie się toczyć sprawa. Może on zostać wniesiony zarówno z pozwem, jak i jeszcze przed wszczęciem postępowania.
W drugim przypadku sąd wyznacza termin, w którym pozew musi zostać złożony. W sytuacji niezastosowania się do wyznaczonego terminu wniosek o zabezpieczenie alimentów zostanie oddalony.
Co musi zawierać wniosek o zabezpieczenie alimentacyjne?
- oznaczenie sądu,
- dane personalne stron,
- rodzaj pisma,
- podpisy,
- załączniki,
- odpis wniosku.
3 kluczowe informacje, jakie powinien zawierać wniosek o zabezpieczenie o zabezpieczenie alimentów
- żądaną kwotę zabezpieczenia – warto opisać, co na tę kwotę się składa, np.: wyżywienie, odzież i obuwie, artykuły szkolne i podręczniki, kieszonkowe, wycieczki szkolne, korepetycje, wydatki na telefon komórkowy, mieszkanie, pozostałe wydatki jak leki, kosmetyki itp.
- sposób spełnienia świadczenia – czyli określenie, że alimenty mają być płatne do np. do rąk matki, w terminie do 10 dnia każdego miesiąca.
- wskazanie okoliczności uwiarygadniających istnienie roszczenia – w przypadku roszczeń alimentacyjnych na małoletnie dzieci, będzie to art. 133 § 1 k.r.o., który określa warunek istnienia roszczenia. Przepis ten stanowi, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Wniosek o zabezpieczenie alimentów składany jest bez konieczności uiszczania opłat sądowych.
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia Sąd rozpoznaje bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Odwołanie od wydanego postanowienia
Postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia Sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym. Wyjątkiem jest rozpoznawanie wniosku o: uchylenie lub ograniczenie, gdzie uprzednio udzielonego zabezpieczenia, gdzie konieczne jest wyznaczenie rozprawy.
Sąd nie ma zatem obowiązku wysłuchania drugiej strony przed wydaniem orzeczenia. Często więc osoba zobowiązania do świadczenia nie wie, że toczy się przeciwko niej postępowanie.
Postanowienie o zabezpieczeniu świadczenia alimentacyjnego jest doręczane obu stronom postępowania. Na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie, w terminie 7 dni od daty otrzymania postanowienia. Opłata sądowa od zażalenia wynosi 30 zł.
Należy pamiętać, że złożenie zażalenia na postanowienie o zabezpieczeniu alimentów nie wstrzymuje wykonalności tego postanowienia. Oznacza to, że osoba zobowiązana do płacenia alimentów musi je płacić, pomimo że złożyła na postanowienie zażalenie i czeka na jego rozpatrzenie.
Czy zatem w sytuacji kiedy, orzeczenie kończące postępowanie zasądza kwotę niższą od zabezpieczone lub też, gdy powództwo o alimenty zostaje oddalone powstaje obowiązek zwrotu nadpłaconej kwoty?
W tym zakresie możemy spotkać się z dwoma odmiennymi stanowiskami.
Stanowisko „za”
Strona, która egzekwuje świadczenie na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu, powinna liczyć się z obowiązkiem zwrotu tego świadczenia, ponieważ jest to orzeczenie nieprawomocne.
Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 października 1972 r. III CZP 53/72
„Pozwany w procesie o ustalenie ojcostwa i alimenty może domagać się od małoletniego powoda – po prawomocnym oddaleniu powództwa – zwrotu kwot zapłaconych mu na podstawie postanowienia powziętego w trybie art. 753 par. 1 KPC. Niezależnie od tego pozwanemu przysługuje na zasadzie art. 140 KRO roszczenie o zwrot dokonanych świadczeń od osób zobowiązanych do alimentacji, przy czym zaspokojenie wierzyciela przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych”.
Stanowisko „przeciw”
Nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego (art. 411 pkt 2 k.c)
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2010 r. III CZP 59/2010. SN
„Świadczenie uiszczone na podstawie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia zobowiązującego do łożenia na rzecz małżonka kosztów utrzymania rodziny nie podlega zwrotowi jako świadczenie nienależne (art. 410 k.c.) w razie prawomocnego oddalenia w wyroku rozwodowym jego żądania zasądzenia alimentów na podstawie art. 60 k.r.o.”.Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r.
„Istnieją ważne racje prawne i społeczne przemawiające za tym, by uznać wyłom od zasady wstecznego działania wyroku w wymienionych sprawach w zakresie skutków świadczeń na utrzymanie i wychowanie dziecka spełnionych przez ojca w okresie przed usunięciem ojcostwa.”
Zabezpieczenie przyszłych roszczeń alimentacyjnych
Należy pamiętać, iż istnieje również możliwość zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych nienarodzonego dziecka.
Kwestie te zostały uregulowane w art. 754 kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, iż sąd może zabezpieczyć przyszłe roszczenia alimentacyjne w związku z ustaleniem ojcostwa.
Wówczas ojciec zostaje zobowiązany do wyłożenia środków finansowych na utrzymanie matki przez okres trzech miesięcy w okresie porodu, a także przez trzy pierwsze miesiące po narodzinach dziecka.
Wniosek o ustalenie ojcostwa oraz związane z tym roszczenia alimentacyjne należy złożyć co najmniej 3 miesiące przed datą narodzin dziecka.
Zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych pozwala uzyskać niezbędne środki do życia na czas trwania procesu. Należy przy tym pamiętać, iż wysokość zasądzonego zabezpieczenia nie oznacza, iż w takiej kwocie zostaną zasądzone również alimenty.
Czytaj także: Obniżenie alimentów
