+48 71 780 45 15

Pozew o obniżenie alimentów – przesłanki, uzasadnienie, opłaty i pomoc adwokata przy sporządzeniu wniosku o obniżenie alimentów

Adwokat Wrocław 9 Porady prawne rodzinne 9 Pozew o obniżenie alimentów – przesłanki, uzasadnienie, opłaty i pomoc adwokata przy sporządzeniu wniosku o obniżenie alimentów

Przepisy kodeksu rodzinnego przewidują możliwość żądania zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Pozew o obniżenie alimentów to formalny krok, który może podjąć osoba obowiązana do płacenia alimentów, gdy zmieniły się jej możliwości finansowe lub sytuacja życiowa osoby uprawnionej. Roszczenie takie musi jednak mieć odpowiednią argumentację. W tym artykule wyjaśniamy, jak napisać wniosek, jakie argumenty mają znaczenie, jakie są opłaty i jaką rolę odgrywa profesjonalny pełnomocnik w sprawie alimentacyjnej?

Utrzymanie i wychowanie dziecka – wspólny obowiązek

Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny wobec dziecka to jedno z podstawowych zobowiązań rodziców wynikających z prawa rodzinnego. Jego celem jest zapewnienie dziecku środków niezbędnych do życia, rozwoju i wychowania. Obowiązek ten nie zależy od istnienia formalnego związku między rodzicami – dotyczy zarówno dzieci urodzonych w małżeństwie, jak i poza nim. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy zarówno od potrzeby dziecka, jak i zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do alimentacji rodzica. 

W potocznym rozumieniu obowiązek alimentacyjny kojarzy się głównie z przekazywaniem określonej kwoty pieniędzy na utrzymanie dziecka. Tymczasem w świetle prawa alimenty  to nie tylko pieniądze. To również osobisty wkład w wychowanie, opiekę nad dzieckiem i codzienne zaangażowanie w życie i sprawy małoletniego. 

Potrzeby uprawnionego – kluczowy czynnik w sprawie o alimenty

Wysokość świadczenia alimentacyjne zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.  Należy przez to rozumieć realne, racjonalne i uzasadnione koszty utrzymania i wychowania osoby uprawnionej do alimentów, wynikające z: wieku, stanu zdrowia, poziomu życia, sytuacji życiowej, środowiska, w jakim funkcjonuje. 

Przykłady usprawiedliwionych potrzeb dziecka: wyżywienie, odzież i obuwie, opłaty za mieszkanie (media, czynsz, ogrzewanie), edukacja (np. podręczniki, przybory szkolne, korepetycje), leczenie (leki, wizyty u lekarzy), koszty dojazdu do szkoły, zajęcia dodatkowe (np. sport, języki obce), o ile są uzasadnione, rozrywka i wypoczynek w rozsądnych granicach (np. wakacje, kino, teatr).

Sąd, ustalając wysokość alimentów, bierze pod uwagę także sytuację ekonomiczną i perspektywy zarobkowe osoby, która ma łożyć na utrzymanie dziecka. Nie chodzi więc tylko o to, ile ktoś potrzebuje, ale też o to, ile realnie druga strona może dać, nawet jeśli obecnie nie zarabia, ale ma możliwości pracy. 

Jak Sąd ustala możliwości zarobkowe i majątkowe w sprawie alimentacyjnej?

W postępowaniu o alimenty sąd nie ocenia jedynie aktualnych dochodów osoby obowiązanej do płacenia, lecz przede wszystkim jej sytuacji finansowej i perspektywy zarobkowej. Oznacza to, że bierze pod uwagę to, ile dana osoba mogłaby zarabiać, gdyby w pełni wykorzystywała swoje kwalifikacje, doświadczenie, stan zdrowia i rynek pracy, a nie tylko to, ile faktycznie zarabia w danej chwili. Bywa, że wysokość wynagrodzenia wskazana na umowie o prace nie jest dla Sądu przekonująca, jeżeli ten dojdzie do przekonania, że dana osoba pracuje poniżej swoich kwalifikacji lub na niepełnym etacie. 

Obowiązek alimentacyjny a zmiana sytuacji życiowej – przesłanki i argumenty przemawiające za obniżeniem alimentów

Zgodnie z art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, żądanie zmiany orzeczenia bądź umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego jest możliwe w przypadku zmiany stosunków zarówno osoby zobowiązanej do uiszczania alimentów, jak i osoby je otrzymującej. Roszczenie może dotyczyć podwyższenia alimentów, obniżenia, a także uchylenia alimentów.

Sąd Najwyższy przyjął w swoich orzeczeniach, że rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 kro wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty lub w dacie zawarcia ugody ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu bądź obniżeniu. Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 kro, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron (wyrok Sądu Najwyższego z 1969.03.26, sygn. III CRN 54/69 LEX nr 6480).

Co oznacza „istotna zmiana stosunków”?

Zmiana stosunków będąca podstawą żądania obniżenia alimentów czy ich podwyższenia musi mieć charakter istotny. To pojęcie prawne, które odnosi się do istotnej i trwałej zmiany w okolicznościach, które były podstawą wcześniejszego orzeczenia alimentów. Może dotyczyć zarówno: potrzeb dziecka, jak i możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica. 

Istotna zmiana stosunków:  nie może być drobna np. jeżeli potrzeby czy zarobki wzrosły nieznacznie, musi mieć wpływ na realne możliwości finansowe jednej ze stron albo na rzeczywiste potrzeby uprawnionego. powinna mieć charakter trwały lub długofalowy, a nie przejściowy.

Przykłady istotnej zmiany:

  • trwała utrata zdolności do pracy (np. wskutek choroby),
  • narodziny dziecka z nowego związku, które zwiększa obowiązki alimentacyjne,
  • zakończenie nauki przez dziecko i podjęcie przez nie pracy,
  • znaczący spadek dochodów, np. redukcja etatu lub upadłość działalności.

Przykłady nieistotnej zmiany:

  • chwilowe trudności finansowe,
  • dobrowolne zmniejszenie etatu bez przyczyny,
  • zakup nowego samochodu czy kredyt konsumencki (czyli wydatki podjęte dobrowolnie).

Podsumowując, złożenie pozwu o obniżenie alimentów z powodu przejściowych kłopotów finansowych czy krótkotrwałej choroby nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, gdyż Sąd powództwo oddali. 

Pozew o obniżenie alimentów

Wniesienie pozwu o obniżenie alimentów będzie miało swoje uzasadnione podstawy, gdy:

1) nastąpiła poprawa sytuacji finansowej lub potrzeb uprawnionego:

  • dziecko zaczęło samodzielnie zarabiać,
  • dziecko przestało uczęszczać na płatne zajęcia lub edukację,
  • dziecko osiągnęło wiek, w którym nie ma już dużych potrzeb,
  • spadły koszty utrzymania (np. przeprowadzka do tańszego miejsca).

2) nastąpiło pogorszenie sytuacji osoby płacącej alimenty:

  • utrata pracy lub zmniejszenie wynagrodzenia (trwale, nie tymczasowo),
  • ciężka choroba ograniczająca zdolność do pracy, 
  • narodziny kolejnego dziecka,
  • inne istotne wydatki, np. opieka nad chorą osobą.

Gdzie złożyć wniosek o obniżenie alimentów ?

Pozew (wniosek) o obniżenie alimentów należy złożyć w Sądzie Rejonowym w Wydziale Rodzinnym i Nieletnich właściwym miejscu zamieszkania osoby uprawnionej do pobierania alimentów. Złożenie pozwu wymaga uiszczenia sądowej opłaty stosunkowej, wynoszącej 5% wartości przedmiotu sporu, natomiast nie mniejszej niż 30zł. Podstawą prawną żądania obniżenia alimentów jest art. 138 kro. 

W pozwie należy zawrzeć następujące informacje:
  • miejscowość oraz datę,
  • oznaczenie stron: osoby uprawnionej do pobierania alimentów oraz powoda,
  • wysokość aktualnej kwoty alimentów,
  • sygnaturę akt poprzedniego wyroku w sprawie o alimenty,
  • oznaczenie Sądu, do którego skierowany jest pozew,
  • wartość przedmiotu sporu,
  • tytuł pozwu: Pozew o obniżenie alimentów,
  • żądanie powodu,
  • umotywowanie żądania,
  • przedstawienie dowodów,
  • podpis,
  • załączniki.

Dobre uzasadnienie pozwu – realna szansa na obniżenie alimentów

Wniosek o zmniejszenie alimentów wymaga solidnej argumentacji, czyli wyjaśnienia okoliczności faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia sprawy. Dowodami potwierdzającymi przedstawione argumenty o obniżenie świadczenia mogą być wszelkiego rodzaju rachunki wskazujące na wysokość wydatków, dokumenty świadczące o utracie zatrudnienia, orzeczenia lekarskie oraz rachunki za leczenie. Istnieje również możliwość powołania świadków, którzy mogą potwierdzić wskazane okoliczności.

Wniosek o sądowe zabezpieczenie roszczenia

Przy składaniu pozwu o obniżenie alimentów warto również złożyć wniosek o zabezpieczenia powództwa w przedmiocie zmniejszenia alimentów, czyli tymczasowe ustalenie niższej kwoty świadczenie na czas trwania postępowania – pozwala to uniknąć konieczności płacenia pełnej, dotychczasowej kwoty aż do wydania wyroku. Jest to jednak związane z koniecznością wysokiego stopnia uwiarygodnienia przytoczonych w pozwie okoliczności przemawiającymi za obniżeniem świadczenia.

Opłata za pozew o obniżenie alimentów na dziecko – jak policzyć?

Wpis sądowy od pozew o obniżenie alimentów wynosi wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, nie mniej niż 30 zł. W uzasadnionych przypadkach można wystąpić o zwolnienie z kosztów sądowych, zwłaszcza jeśli sytuacja finansowa powoda jest trudna.

Z kolei wartość przedmiotu sporu w sprawie o obniżenie alimentów stanowi suma różnicy pomiędzy alimentami w dotychczasowej wysokości, a kwotą do jakiej mają zostać zmniejszone. Jeśli pozew dotyczy więcej niż jednego dziecka, należy oddzielnie obliczyć WPS dla każdego z nich, a następnie zsumować wartości. 

Przykład:

Załóżmy, że: Dotychczasowe alimenty wynoszą: 1 200 zł miesięcznie. Rodzic chce je obniżyć do: 800 zł miesięcznie. Pozew dotyczy alimentów na jedno dziecko. WPS oblicza się za okres 12 miesięcy. 

  • 1 200 zł (dotychczas) – 800 zł (żądana kwota) = 400 zł miesięcznie
  • 400 zł × 12 miesięcy = 4 800 zł
  • Opłata sądowa wyniesie 5% z 4 800 zł = 240 zł. Rola rodzica w procesie alimentacyjnym  Rola rodzica w procesie alimentacyjnym jest bardzo istotna i wieloaspektowa – dotyczy zarówno rodzica, który dochodzi alimentów w imieniu dziecka, jak i tego, który jest pozwany o alimenty. Należy bowiem pamiętać, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia. Zmiany wysokości alimentów może chcieć każdy z rodziców. Przy czym złożenie pozwu o obniżenie wysokości świadczenia nie zawsze będzie wyrazem uchylania się od odpowiedzialności, ale dążeniem do racjonalnego ustalenia obowiązku.

Obniżenie alimentów z datą wsteczną – na czym polega?

W praktyce wiele osób zadaje sobie pytanie: czy istnieje możliwość obniżenia alimentów z datą wsteczną, czyli za okres sprzed złożenia pozwu? Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko w określonych sytuacjach i pod pewnymi warunkami.

Domaganie się obniżenia alimentów wstecz jest możliwe, jeżeli:

  • zmiana stosunków (np. pogorszenie sytuacji finansowej) nastąpiła wcześniej niż w dniu złożenia pozwu,
  • strona wykaże, że wcześniejsze płacenie wyższych alimentów było ponad jej siły lub doszło do nadpłaty,
  • istnieją dowody potwierdzające pogorszenie sytuacji majątkowa rodzica (np. utrata pracy, choroba, nowe zobowiązania rodzinne),
  • nie doszło do nadużycia prawa – np. strona nie zwlekała z pozwem w sposób nieuzasadniony.

Adwokat i Radca Prawny – czy warto skorzystać z pomocy Kancelarii prawa rodzinnego?

Choć sporządzenie wniosku o obniżenie alimentów jest możliwe samodzielnie, to skorzystanie z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie rodzinnym znacząco zwiększa szanse na sukces. Sprawy alimentacyjne rzadko są proste – wymagają nie tylko dobrej argumentacji, ale i znajomości aktualnego orzecznictwa oraz praktyki sądowej. Ponadto, temat alimentów zawsze wzbudza dużo emocji pomiędzy rodzicami. Profesjonalne wsparcie prawne pozwala lepiej przedstawić zmiany w sytuacji zarobkowej i majątkowej oraz skutecznie obronić swoje stanowisko przed sądem. Adwokat czy Radca Prawny pomogą: napisać profesjonalny pozew, zgromadzić właściwe dowody, przygotować się do rozprawy, reprezentować klienta przed sądem.

Może cię zainteresować również:

Czy ten post był przydatny?

Oceń:

Średnia ocena 4.9 / 5. Liczba głosów: 75

Może cię zainteresować także:

Autor: Adwokat Ewa Anczewska

Wspólnik Kancelarii Adwokackiej Anczewska i Puńko we Wrocławiu. Jako adwokat specjalizuje się w prawie cywilnym (ze szczególnym uwzględnieniem prawa ochrony konsumentów), prawie rodzinnym oraz karnym. Klienci cenią ja za szeroką wiedzę prawną, a także cierpliwość i zdecydowaną postawę podczas rozpraw sądowych.