Prawo przewiduje sytuacje, w których możliwe jest obniżenie zasądzonych alimentów. Żądanie takie musi jednak mieć odpowiednie uzasadnienie. W jakich okolicznościach oraz jak można domagać się obniżenia alimentów?
Przesłanki obniżenia alimentów
Zgodnie z art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, żądanie zmiany orzeczenia bądź umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego jest możliwe w przypadku zmiany stosunków zarówno osoby zobowiązanej do płacenia alimentów, jak i osoby je otrzymującej. Żądanie może dotyczyć obniżenia, podwyższenia, a także wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
2 główne powody do obniżenia alimentów
- podjęcie pracy zarobkowej przez osobę, która uprawniona jest do pobierania świadczenia alimentacyjnego lub zmniejszenie jej usprawiedliwionych potrzeb,
- zmniejszenie możliwości zarobkowych osoby zobowiązanej do płacenia alimentów w związku z utratą zatrudnienia, wypadkiem bądź kosztownym leczeniem.
Zmiana stosunków będąca podstawą żądania obniżenia alimentów musi natomiast mieć charakter istotny. Sąd bowiem zbada, czy jej wynikiem jest pogorszenie możliwości zarobkowych oraz majątkowych strony zobowiązanej do płacenia alimentów, oraz czy wydatki na dziecko (bądź inną osobę, która otrzymuje świadczenie alimentacyjne) uległy obniżeniu. Jeżeli przyczyna obniżenia możliwości zarobkowych będzie wynikała z celowego działania powoda, np. świadome zwolnienie z pracy w celu uniknięcia płacenia alimentów, sąd oddali wniosek o obniżenie alimentów.
Należy również mieć na uwadze, iż możliwości zarobkowe obejmują nie tylko faktycznie uzyskiwane dochody, ale również dotyczą zarobków, które dana osoba może uzyskać przy pełnym wykorzystaniu swoich sił fizycznych oraz umysłowych.
Pozew o obniżenie alimentów
Pozew o obniżenie alimentów należy złożyć w Sądzie Rejonowym w Wydziale Rodzinnym i Nieletnich właściwym miejscu zamieszkania osoby uprawnionej do pobierania alimentów. Złożenie pozwu wymaga uiszczenia sądowej opłaty stosunkowej, wynoszącej 5% wartości przedmiotu sporu, natomiast nie mniejszej niż 30zł.
W pozwie należy zawrzeć następujące informacje:
- miejscowość oraz datę,
- oznaczenie stron: osoby uprawnionej do pobierania alimentów oraz powoda,
- wysokość aktualnej kwoty alimentów,
- sygnaturę akt poprzedniego wyroku w sprawie o alimenty,
- oznaczenie Sądu, do którego skierowany jest pozew,
- wartość przedmiotu sporu,
- tytuł pozwu: Pozew o obniżenie alimentów,
- żądanie powodu,
- uzasadnienie żądania,
- przedstawienie dowodów,
- podpis,
- załączniki.
Doprecyzowania wymaga kilka kwestii. Pierwszą z nich jest wartość przedmiotu sporu, która jest obowiązkowym elementem pozwu. Punktem wyjścia jest kwota, o którą dotychczasowa rata alimentów ma zostać obniżona. Następnie należy obliczyć wartość przedmiotu sporu, która ma odpowiadać sumie spornego świadczenia za okres jednego roku. Należy więc pomnożyć kwotę, o którą rata alimentów ma zostać pomniejszona przez 12, jako odpowiednik 12 miesięcy w roku. Wartość przedmiotu sporu nie obejmuje innych kosztów bądź odsetek, których żąda się obok roszczenia głównego.
Z kolei uzasadnienie żądania jest po prostu wyjaśnieniem okoliczności stanowiących podstawę rozstrzygnięcia sprawy. Dowodami potwierdzającymi przedstawione argumenty o obniżenie alimentów mogą być wszelkiego rodzaju rachunki wskazujące na wysokość wydatków, dokumenty świadczące o utracie zatrudnienia, orzeczenia lekarskie oraz rachunki za leczenie. Istnieje również możliwość powołania świadków, którzy mogą potwierdzić wskazane okoliczności.
Oprócz przedstawionych argumentów oraz dowodów sąd weźmie pod uwagę również fakt, czy przyczyna pogorszenia się sytuacji materialnej powoda ma charakter ciągły, czyli czy w ciągu najbliższych kilkunastu dni lub kilku tygodni nie ulegnie ona zmianie.
Należy wiedzieć, iż prawo dopuszcza również możliwość zabezpieczenia powództwa w przedmiocie zmniejszenia alimentów na zasadzie zmniejszenia kwoty raty alimentacyjnej na czas trwania procesu. Jest to jednak związane z koniecznością wysokiego stopnia uwiarygodnienia przytoczonych w pozwie okoliczności przemawiającymi za obniżeniem świadczenia.
W sprawie o obniżenie alimentów sąd może uwzględnić powództwo i tym samym orzec o zmianie wcześniejszego wyroku w sprawie alimentacyjnej bądź oddalić pozew.