Rozwód to trudny moment w życiu. Oprócz silnych emocji trzeba się zmierzyć z decyzjami związanymi z podziałem majątku wspólnego małżonków. Czy jest możliwe, że małżonkowie nie dostaną tyle samo po rozwodzie? Jeśli tak, to w jakiej sytuacji? I jakie argumenty przedstawić, żeby sąd przychylił się do żądania ustalenia nierównych udziałów?
- Nierówny podział wspólności majątkowej małżonków po rozwodzie jest możliwy.
- Nierówny podział może nastąpić, gdy małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego.
- Przesłanką do orzeczenia nierównego podziału są ważne powody związane z poczuciem sprawiedliwości społecznej.
- Postępowanie w sprawie o nierówny udział małżonków w majątku można wszcząć na wniosek każdego z małżonków.
- Szukasz wsparcia prawnego przy rozwodzie i podziale majątku? Skorzystaj z pomocy doświadczonego adwokata rodzinnego.
Co znajdziesz w artykule?
Zasada równości w podziale majątku wspólnego małżonków
W Polsce obowiązuje zasada równości w podziale majątku po rozwodzie. Po zawarciu małżeństwa zostaje ustanowiona wspólność majątkowa. Cały majątek zgromadzony w trakcie małżeństwa należy tak samo do męża, jak i do żony. I obydwoje mają taki sam udział w majątku wspólnym małżonków. Uznaje się, że tak samo przyczynili się do powstania majątku wspólnego. Co prawda małżonkowie mogą podpisać przed ślubem rozdzielność majątkową (tzw. intercyzę). Wtedy każdy z małżonków zachowuje wyłączne prawo do majątku wypracowanego przez siebie. Jeśli jednak nie podpisali intercyzy, po rozwodzie należy im się taka sama część majątku wspólnego.
Jednak zasada równego podziału majątku nie obowiązuje bezwzględnie. Są sytuacje, w których jednemu z małżonków należy się większa część majątku mimo wspólności majątkowej.
Nierówny podział majątku wspólnego – kiedy jest możliwy?
Ostateczna decyzja w kwestii podziału majątku wspólnego zawsze zależy do sądu. To on rozpatruje sytuację majątkową i rodzinną małżonków. Bierze pod uwagę nie tylko fizyczny dobytek, ale też możliwości rozliczenia się małżonków w związku z podziałem majątku. Trzeba pamiętać, że sprawiedliwy podział majątku musi chronić interesy słabszej strony, zwłaszcza gdy w małżeństwa są dzieci. Jakie przesłanki muszą wystąpić, żeby sąd orzekł nierówny podział majątku wspólnego?
Zgodnie z prawem nieproporcjonalny podział majątku wspólnego jest możliwy wówczas, gdy:
- Małżonkowie w nierównym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego.
- Istnieją ważne powody, żeby podział majątku wspólnego między małżonkami nie był równy.
Uwaga! Te dwie przesłanki muszą występować łączne. Nawet jeśli wkład jednego z małżonków w wypracowanie majątku wspólnego był większy, ale nie ma ważnych powodów, żeby majątek podzielić nierówno, sąd orzeknie równy podział wspólności majątkowej.
Na czym polega różny stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego
W jaki sposób sąd bada wkład każdego z małżonków w powstanie majątku wspólnego? Nie chodzi wyłącznie o kwestie czysto zarobkowe. Sąd uwzględnia całościową postawę małżonków. Podstawą nierównego podziału majątku nie może być fakt, że jeden z małżonków ma lepiej płatną pracę niż drugi. Ani nawet sytuacja, gdy tylko jeden z małżonków podejmuje pracę zarobkową. Ważny jest też wysiłek włożony w utrzymanie więzi małżeńskiej, wychowanie dzieci i prowadzenie domu.
Jakie są „ważne powody” nierównych udziałów w majątku wspólnym
Prawo nie precyzuje, jakie ważne powody skutkują nierównym podziałem udziałów w majątku. Jest to każda sytuacja, która sprawia, że równy udział w majątku wspólnym małżonków byłby niezgodny z poczuciem sprawiedliwości społecznej. Sąd bierze pod uwagę, jak małżonkowie wywiązywali się ze swoich obowiązków względem rodziny. Najczęściej małżonek żąda ustalenia nierównych udziałów, gdy druga strona:
- W rażący sposób uchylała się od starań na rzecz powiększania majątku (np. nie podejmowała pracy zarobkowej), choć miała takie możliwości.
- Zaniedbywała obowiązki domowe i opiekę nad dzieckiem.
- Trwoniła majątek przez hazard, alkoholizm czy inne uzależnienia.
- Prowadziła podwójne życie i ukrywała część majątku przed współmałżonkiem.
- Zaciągnęła wysokie długi nieuzasadnione dobrem rodziny.
Przyznanie po rozwodzie równych udziałów w majątku wspólnym byłoby więc jawnie niesprawiedliwe.
Wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
O ustalenie nierównych udziałów w majątku mogą starać się przede wszystkim małżonkowie. Ale to nie jedyna opcja. Wniosek taki może złożyć też prokurator oraz spadkobiercy zmarłego małżonka. Spadkobiercy mogą żądać ustalenia nierównych udziałów w majątku tylko wtedy, gdy zmarły małżonek złożył pozew o unieważnienie małżeństwa, rozwód lub wnioskował o separację. Strona, która składa żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku, musi swój wniosek uzasadnić i przedstawić dowody.
Czy małżonkowie mogą w umowie ustalić, że nierówno dzielą między sobą udziały wchodzące w skład wspólności majątkowej? Nierówny podział orzeka sąd w postępowaniu o podział majątku po rozwodzie. Jednak sąd może uwzględnić w sprawie wolę każdego z małżonków. Możliwe jest także ustalenie nierównych udziałów w ugodzie zawartej przez małżonków w celu podziału majątku.
Warto zaznaczyć, że wniosek o nierówny podział udziałów majątku wspólnego można złożyć tylko przed sądem pierwszej instancji. Nie można tego zrobić podczas postępowania apelacyjnego. We wniosku nie można także żądać nierównego podziału, tylko wybranych składników majątku. Małżonkowie nie mogą wskazać, jaka jego część będzie podzielona nierówno (np. wybrana nieruchomość).
Może Cię zainteresować także:
Sprawa o podział majątku wspólnego – skorzystaj z pomocy kancelarii
Chcesz wszcząć postępowanie o nierówne udziały w majątku wspólnym? Nasza kancelaria służy swoim doświadczeniem w zakresie podziału majątku po rozwodzie. Skontaktuj się z nami, a wspólnie omówimy Twoją sytuację i przygotujemy Cię do postępowania o podział majątku wspólnego.
