Władza rodzicielska przysługuje co do zasady obojgu rodzicom. Każde dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską do skończenia pełnoletniości. Należy pamiętać, iż władza rodzicielska to nie tylko prawa. Wiąże się ona przede wszystkim z szeregiem obowiązków leżących po stronie rodziców.
Niestety bywa i tak, że dobro dziecka zostaje zagrożone. Dzieje się tak, gdy rodzic nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom. W takiej sytuacji często konieczna staje się ingerencja Sądu. Jeżeli zatem wymaga tego dobro dziecka, Sąd może orzec o:
- zawieszeniu;
- ograniczeniu;
- pozbawieniu;
władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Kiedy można zawiesić władzę rodzicielską?
Zgodnie z art. 110 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
w razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej Sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Kiedy przeszkoda ta ustanie, wówczas zawieszenie władzy będzie uchylone.
Istotne zatem jest ustalenie, że przyczyna skutkująca niemożnością wykonywania władzy rodzicielskiej ma charakter wyłącznie przejściowy. W związku z tym można przewidywać, że w czasie niezbyt odległym przestanie istnieć. Co oznacza, że stosunki rodzinne powrócą do normy.
Co to jest przemijająca przeszkoda w wykonywaniu władzy?
Przede wszystkim należy zaznaczyć, że zawieszenie władzy nie musi być wynikiem zawinionego zachowania rodzica. Ma charakter całkowicie obiektywny i niezawiniony. Jako przykład przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej można podać:
- ciężką chorobę wymagającą długotrwałej hospitalizacji,
- długotrwały wyjazd za granicę i zerwanie więzi z dziećmi,
- odbywanie kary pozbawienia wolności (krótkotrwałe).
Z pewnością zatem przeszkoda jest przemijająca, gdy po jej ustaniu rodzic może powrócić do sprawowania swoich rodzicielskich obowiązków i praw. Wzajemne relacje i więzi rodzinne po powrocie pozostaną w niezmienionym kształcie.
Jakie są skutki zawieszenia władzy rodzicielskiej?
Zawieszenie władzy powoduje, że nie może być ona wykonywana przez rodzica, którego sprawa dotyczy. To z kolei pozwala na wykonywanie władzy rodzicielskiej samodzielnie drugiemu z rodziców. W takim przypadku nie obowiązują ograniczenia wynikające wprost z przepisów o współdziałaniu rodziców.
Można zatem przyjąć, że zawieszenie władzy ma podobny skutek jak jej pozbawienie. Zawieszenie władzy powoduje wyłączenie prawa do:
- podejmowania decyzji względem dziecka,
- wychowywania dziecka i jego reprezentowania,
- zarządzania majątkiem dziecka.
W wypadku zawieszenia władzy obojga rodziców dla dziecka ustanawia się opiekę.
Ocena celowości zawieszenia władzy zawsze ma charakter indywidualny. Zależy od okoliczności danej sprawy i przypadku.
Jeżeli przyczyna zawieszenia odpadnie, Sąd ma obowiązek uchylić zawieszenie. Jeżeli jednak przemijająca przeszkoda przekształci się w przeszkodę trwałą, Sąd orzeknie o pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej. Podobnie, jeżeli przemijająca przeszkoda przybierze postać rażącego zaniedbania obowiązków rodzicielskich.
Kto może złożyć wniosek o zawieszenie władzy rodzicielskiej?
Zazwyczaj wniosek taki składa drugi z rodziców. Może się jednak zdarzyć, że wniosek taki zostanie złożony przez osoby trzecie np. dziadków. Sąd może również zająć się sprawą z urzędu.
O zawieszeniu władzy orzeka Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich. Właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka.
